Ο π. Θεμιστοκλής Μουρτζανός για "Το Τάγμα της Ελπίδας"
Ομιλία του π. Θεμιστοκλή Μουρτζανού
στα πλαίσια της παρουσίασης
του βιβλίου του Νίκου Παργινού "Το Τάγμα της Ελπίδας"
στην Έκθεση Βιβλίου Κέρκυρας
Ο Νίκος Παργινός με το νέο του μυθιστόρημα Το Τάγμα της Ελπίδας έκανε ένα αληθινά μεγάλο συγγραφικό άλμα. Όχι στο κενό, αλλά στο στήσιμο μιας πολύ ενδιαφέρουσας περιπέτειας. Κατάφερε, κατά τη γνώμη μας, με μεγάλη επιτυχία, να πετύχει να συναντηθούν η Ιστορία από την μία και η ανθρώπινη ύπαρξη, στο βαθύτερο «είναι» της, από την άλλη, σε μία πολύ ενδιαφέρουσα προσέγγιση. Θέμα του μυθιστορήματος τα όνειρα και οι εφιάλτες μας. Θέμα του μυθιστορήματος το μεγάλο ερώτημα που θα έπρεπε να απασχολεί τον κάθε άνθρωπο. Πού βρίσκεται η αλήθεια στη ζωή μας; Με τι παλεύουμε για να της δώσουμε νόημα; Σ’ έναν κόσμο όπου υπάρχει μία μεγάλη σύγχυση, ίσως χωρίς διέξοδο, ανάμεσα στο τι είναι καλό και τι είναι κακό, ανάμεσα στο τι πραγματικά αποτελεί όνειρο και ποιος είναι ο εφιάλτης μας, ο Νίκος Παργινός επιχειρεί να δώσει τις δικές του προσωπικές απαντήσεις, πατώντας γερά στα μονοπάτια της Ιστορίας, αλλά και χτίζοντας την δική του ελπίδα μέσα από την συνάντηση τόσο με το Θεό όσο και με τον άνθρωπο.
Το Τάγμα της ελπίδας δεν είναι ένα βιβλίο στο οποίο δίδονται δογματικές απαντήσεις. Δεν είναι ένα βιβλίο βεβαιοτήτων. Γι’ αυτό και δεν είναι θρησκευτικό ή ιδεολογικό μανιφέστο του συγγραφέα. Είναι αυτό που ονομάζουμε «ανοιχτό έργο», δηλαδή προκαλεί τον σύγχρονο αναγνώστη να γυρίσει εντός του και να δει πού εντάσσει τον εαυτό του: σ’ αυτούς οι οποίοι χτίζουν νόημα ζωής μέσα τους και μοιράζονται αυτό το νόημα με τους άλλους, θέλοντας να σηκώσουν τον σταυρό εκείνων που κατατρύχονται από τους εφιάλτες τόσο τους προσωπικούς όσο και τους κοινωνικούς, ή σε εκείνους οι οποίοι έχουν παραδώσει τον εαυτό τους σε ό,τι και σε όποιους έχουν τακτοποιήσει τις ζωές μας, χωρίς να μας αφήνουν περιθώρια ελευθερίας. Γιατί, κατά τη γνώμη μας, αυτό είναι τελικά το βαθύτερο νόημα του μυθιστορήματος. Πώς πατώντας στην αγάπη και επιλέγοντας ελεύθερα, ακόμη και προσφέροντας την ίδια μας την ζωή, θα μπορέσουμε να διαφυλάξουμε το προνόμιο όχι μόνο να ονειρευόμαστε, αλλά και να αφήνουμε στους άλλους να ονειρεύονται, όχι μόνο πολεμώντας τους δικούς μας εφιάλτες, αλλά και τους εφιάλτες των άλλων.
Ο κεντρικός ήρωας του μυθιστορήματος, ένας απλός και καθημερινός άνθρωπος, μεταμορφώνεται τελικά όχι σε σωτήρα των ονείρων της ανθρωπότητας, αλλά σε σωτήρα των ονείρων ενός παιδιού. Γιατί αν δώσεις το δικαίωμα σε έναν άνθρωπο να ονειρεύεται νικώντας κάθε λογής αγρίμια, τα οποία απειλούν ως λέοντες ωρυόμενοι να κατασπαράξουν τις προσδοκίες και τις ελπίδες μας, έχεις γίνει ήρωας. Αυτή είναι η πρόκληση του συγγραφέα προς τον καθέναν από εμάς. Δεν χρειάζεται να είσαι διάσημος, σπουδαίος, ξεχωριστός. Η αξία βρίσκεται στο να έχεις καρδιά, στο να πιστεύεις με την καρδιά σου, να νιώθεις ότι έχεις χρέος και αποστολή να μη νοιάζεσαι μόνο για τον εαυτό σου. Κι αυτή η θεώρηση που γίνεται βίωμα λείπει από τον κόσμο μας. Σε μια πραγματικότητα, μάλιστα, όχι απλώς πεζή, αλλά καταθλιπτική και απαξιωτική των ονείρων, όπου όχι μόνο για τους έχοντες και κατέχοντες την εξουσία κάθε είδους, αλλά και για τους περισσότερους από εμάς, μετράει μόνο το «πουγκί» με το οποίο ο δωδεκάχρονος ιππότης του έργου δοκιμάζει τον ήρωα και κάθε κάτοχο του πίνακα, ο συγγραφέας μας θυμίζει ότι υπάρχουν και άλλα που ξεχάσαμε.
Για να το πετύχει αυτό συνδέει το παρελθόν με το παρόν. Συνέγραψε ένα ιστορικό και ταυτόχρονα σύγχρονο, στα όρια του αστυνομικού, μυθιστόρημα. Είναι εμφανείς οι επιρροές του από σύγχρονες μορφές αφήγησης και συγγραφείς πετυχημένους εμπορικά (Κοέλιο, Ρόουλινγκ, Μπράουν, Έκο), αλλά και η εντρύφηση που έκανε στην Ιστορία και το παρελθόν. Θα ενθουσιάσει τον αναγνώστη η ιστορία του Ντομένικο Σονιάντε, ζωγράφου, ιππότη, καλλιτέχνη, ονειροπόλου, γητευτή ονείρων, ιδρυτή του «Τάγματος της Ελπίδας», ο οποίος θα δεθεί με την Κέρκυρα σε στιγμές που την κατέστησαν ξεχωριστή, κυρίως τον 16ο αιώνα. Ο αναγνώστης θα απολαύσει την αφήγηση για τις επιδρομές των Τούρκων και των πειρατών στο νησί, την συμμετοχή της Κέρκυρας στην ναυμαχία της Ναυπάκτου, τα θαύματα της Παναγίας της Κασσωπίτρας και του Αγίου Σπυρίδωνος, την αρχιτεκτονική της πόλης, την μουσικότητα των δρόμων και των κτηρίων, την ονειρική διάσταση του νησιού, για το οποίο ο συγγραφέας μας θυμίζει ότι δεν υπάρχει απλώς για να καταναλώνει τουρισμό και επισκέπτες, αλλά κρατά παραδόσεις, πίστη, αξίες. Η Κέρκυρα για το συγγραφέα είναι, όχι μόνο εξαιτίας της γεωγραφικής θέσης, αλλά και εξαιτίας των ανθρώπων που θέλουν να ονειρεύονται έναν κόσμο καλύτερο για όλους και όχι μόνο για τους εαυτούς τους, αληθινή «πύλη» που συνδέει τον παρόντα κόσμο και χρόνο με την υπέρβασή του. Όλα αυτά και άλλα τινά, καθιστούν την ανάγνωση του μυθιστορήματος αληθινά απολαυστική.
Όχι, δεν είναι στεγνός ο λόγος του συγγραφέα. Δεν είναι μία καταιγιστική δράση, χωρίς ιδέες, χωρίς συναίσθημα, χωρίς αγάπη, χωρίς έρωτα. Είναι ένα ταξίδι στο οποίο ο καθένας μπορεί να βρει κάτι από τον εαυτό του. Και αυτό επιτυγχάνεται με τον εγχρονισμό της δράσης στο σήμερα. Με την ιστορία της παρέας που αναζητεί την αλήθεια για τον πίνακα του Τισιανό, αλλά και την εμπλοκή της στην αιώνια σύγκρουση καλού και κακού, η οποία σήμερα τείνει να λησμονηθεί. Και η σύγκρουση θέλει ήρωες. Όχι όμως απρόσωπους, χωρίς συναισθήματα, μισθοφόρους της κάθε πλευράς, αλλά εκείνους που όντας καθημερινοί άνθρωποι, δίνουν σάρκα και οστά με όπλο τους το κερί της αγάπης, το οποίο κρατά άσβεστη τη φλόγα της ειρήνης, της πίστης της ελπίδας, που δίνουν και δεν αφαιρούν ζωές.
Ο συγγραφέας χρησιμοποιεί στοιχεία της ψυχανάλυσης και μάλιστα εκείνης των ονείρων. Χρησιμοποιεί ακόμη την ορολογία της Νέας Εποχής, όχι όμως για να σχετικοποιήσει την ανθρώπινη αναζήτηση ούτε για να την καταστήσει ακρότητα και μισαλλοδοξία ή για να την εγκλωβίσει στην γαλήνη του εαυτού. Όντας μοντέρνος, προσπαθεί να δώσει την δική του προσέγγιση στο ερώτημα πού βρίσκεται η αλήθεια για την ύπαρξη. Πόσο ελεύθεροι είμαστε όχι μόνο στον ξύπνιο, αλλά και στον ύπνο μας. Πρόσφατα είδαμε πάνω σ’ αυτό το θέμα μία πολύ ενδιαφέρουσα ταινία-σχόλιο, το Inception του Κρίστοφερ Νόλαν, όπου γίνεται λόγος για την χειραγώγηση του ανθρώπου, ακόμη και στα όνειρά του από το σύστημα της εποχής με μόνο στόχο τελικά το κέρδος. Για τον συγγραφέα όμως ο τελικός σκοπός μας είναι η ελευθερία. Και αυτή την βρίσκει κανείς όταν ανοίγεται σε αυτό που ξεπερνά το παρόν και τις διαστάσεις του κόσμου μας. Όταν τελικά μπορούμε να οδηγηθούμε στο Θεό και τη σχέση μαζί Του.
Συγχαίροντας τόσο το συγγραφέα όσο και τον Σύλλογο Βιβλιοχαρτοπωλών Κέρκυρας για την πρωτοβουλία να οργανώσουν επιτέλους στο νησί μία έκθεση βιβλίου, παρά την χαλεπότητα των καιρών, ας μου επιτραπεί να φέρω στη σκέψη όλων σας το ναό της Αγίας Αικατερίνης. Αυτόν που βρίσκεται εγκαταλελειμμένος επί πολλά χρόνια, όντας κληροδότημα του Δήμου Κερκυραίων. Ας είναι η έκδοση αυτού του βιβλίου μία ακόμη αφορμή για να ευαισθητοποιηθεί ο Δήμος, αλλά και οι αρμόδιοι φορείς της Πολιτείας, να αναστηλωθεί επιτέλους αυτό το ιστορικό μνημείο, η εικόνα του οποίου όχι απλώς δεν περιποιεί τιμή για τον τόπο μας, αλλά δείχνει τελικά την πνευματική παρακμή που φέρνει η άνευ όρων παράδοσή μας στο οικονομοκρατικό ιδεώδες. Και πάλι συγχαρητήρια, αγαπητέ φίλε Νίκο. Το Τάγμα της ελπίδας σου αποτελεί την απόδειξη ότι βρήκες και ανέπτυξες το ταλέντο σου.
Ο π. Θεμιστοκλής Μουρτζανός είναι διδάκτωρ θεολογίας & φιλόλογος και
Γενικός Αρχιερατικός Επίτροπος της Ι.Μ. Κερκύρας, Παξών & Διαποντίων Νήσων
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου