Ένα ζιζάνιο χωρίς... έμπνευση

Ένα «ζιζάνιο» (saramago στα Πορτογαλικά) της παγκόσμιας λογοτεχνίας μας αποχαιρέτησε τη Παρασκευή 18 Ιουνίου. Το «κακό παιδί» της Πορτογαλίας σύμφωνα με την Καθολική Εκκλησία της χώρας, ο συγγραφέας που δημοσίευσε το «Κατά Ιησούν Ευαγγέλιο» εξιστορώντας την ερωτική σχέση του Ιησού με την Μαγδαληνή, ο βραβευμένος με το βραβείο Νόμπελ το 1998 Jose Saramago εξέπνευσε στα 87 του χρόνια και η Πορτογαλία θρηνεί το χαμό ενός μεγάλου πολιτιστικού της κεφαλαίου.

Αυτοεξόριστος στο μικρό ισπανικό νησί Λανθαρότε των Καναρίων ενάντιος της παγκοσμιοποίησης και της Ευρωπαϊκής Ένωσης θεωρούσε πως η Πορτογαλία θα αποτελούσε την αποθήκη του κοινού Ευρωπαϊκού σπιτιού μας. Η Ελλάδα από την άλλη δεν μου κάνει ούτε για σαλόνι ή τραπεζαρία, παρά μόνο για τουαλέτα των ευρωπαίων, τέλος πάντων. Αξίζει κάποιος να εξερευνήσει την αντισυμβατική λογοτεχνική γραφή του Jose Saramago, όπου μεγάλες φράσεις με μοναδικά σημεία στίξης την τελεία και κόμμα, και όλα τα είδη γραφής ενσωματώνονται ανάμεσα από αυτά τα δυο σημεία στίξης. Ακόμα και οι διάλογοι είναι χωνεμένοι εκεί και απλώς, όταν μιλάει κάποιος άλλος, μετά το κόμμα ακολουθεί κεφαλαίο γράμμα. Εξηγώντας το μυστήριο της γραφής είπε πει το 1999.

«Δεν πιστεύω στην έμπνευση. Δεν γνωρίζω καν τι είναι… Η πρώτη προϋπόθεση για να γράψεις είναι να καθίσεις… μετά γράφεις».