Μαθήματα ισορροπίας

Τις προάλλες περπατώντας στα πεζοδρόμια της πόλης, μου «καρφώθηκε» στο μυαλό μια έμμονη ιδέα καθώς προσπαθούσα να ισορροπήσω στην άκρη της σκέψης μου με τα συναισθήματα που με κατέκλυζαν. Μια έμμονη ιδέα που θέλησε να μεταμορφωθεί σε λέξεις και προτάσεις και να περάσει στην αιωνιότητα μέσα από τη μετατροπή της σε γραπτό κείμενο.

Αφορμή ήταν εκείνες οι εικόνες των περαστικών που τυχαίνει να συναντώ στη διαδρομή της καθημερινότητάς μου περνώντας δια πυρός και σιδήρου μέσα από άγχη, στρες και μάχες με το χρόνο και τις υποχρεώσεις. Αφορμή ήταν όλοι εκείνοι που δεν γνωρίζω τόσο καλά για να σταθώ και να τους σφίξω το χέρι στη μέση του δρόμου, εκείνοι που δεν αλλάζουμε μια «καλημέρα» καθώς διασταυρώνονται οι πορείες μας, αλλά που μοιραζόμαστε τα ίδια πεζοδρόμια, τις ίδιες υποχρεώσεις με λογαριασμούς και τράπεζες, τα ίδια βάρη, τις ίδιες μικρές καθημερινές απολαύσεις, ίσως ακόμα και τα ίδια όνειρα.

Είναι όλοι εκείνοι που καθώς τους συναντώ στις καθημερινές μου πορείες δεν μένουν παγερά αδιάφοροι στο αχόρταγο υποσυνείδητό μου, περνούν οι μορφές τους και συλλαμβάνεται η αύρα τους μέσα από την πρόχειρη αφελή ματιά μου, καθώς αναμοχλεύονται άσχετες σκέψεις και συναισθήματα στο μυαλό μου. Πρόσωπα γνωστά στη μικρή πόλη που ζούμε. Άνθρωποι που τολμώ να αναγνωρίζω κάθε φορά που έρχομαι αντιμέτωπος με την εικόνα τους και που ισορροπώ στο χείλος του κοινωνικού καθωσπρεπισμού και της εσωστρέφειας καθώς τους συναντώ για να μην μεταβάλω την εύθραυστη αίσθηση ισορροπίας που φαίνεται πως διατηρώ μαζί τους. Δεν είναι φίλοι, δεν είναι άγνωστοι. Είναι οι γνωστοί άγνωστοι της ζωής μου ή αν προτιμάτε οι προσφιλείς άγνωστοι που συναντώ στις προσωπικές μου διαδρομές. Αυτοί που συναντούσα από μικρό παιδί και μεγάλωσα μαζί τους καθώς διασταυρώναμε τα βλέμματά μας στις αντίθετες πορείες της παράλληλης ζωή μας. Αυτοί που η μορφή τους και τα σημάδια του χρόνου στα πρόσωπά τους γίνονται καθρέπτης μου με διάσπαρτες αυτοκριτικές σκέψεις. Αυτοί που μπορεί να μην γνωρίζω το όνομά τους, ξέρω όμως τι κουβαλούν στις πρόχειρες αποσκευές του μικρού ταξιδιού τους. Πότε άλλαξαν ρούχα, αν επιστρέφουν από τα ψώνια, αν είναι χαρούμενοι ή αν κάτι τους βασανίζει, αλλά και που δεν τολμώ να υπερβώ τους συμβατικούς κανόνες και να γνωστοποιήσω τις ενδότερες σκέψεις μου που τους αφορούν.Όλοι αυτοί λοιπόν με ώθησαν σε τούτο το ξέσπασμα της γραφής γιατί μια λέξη καρφώθηκε επιτακτικά στο βάθος του μυαλού μου στο περιθώριο του περάσματός τους. Η ισορροπία. Η ισορροπία είναι μία έννοια παρεξηγημένη στις μέρες μας. Θεωρούμε πως αυτός που δεν ισορροπεί ανάμεσα στις απαιτήσεις και τις απολαύσεις της ζωής, αυτός που παλεύει χωρίς ισορροπημένα όρια, αυτός που δεν έχει ξεκάθαρες προτεραιότητες μεταξύ υλικών και πνευματικών αγαθών, έχει χάσει τον έλεγχο της ίδια του της ζωής, αποχαιρετώντας την πολυπόθητη ευεξία που τόσο έχουμε όλοι ανάγκη. Όλοι θέλουν το καλό και την ισορροπία μας. Απαιτείται ισορροπημένη διατροφή, ισορροπημένη μόρφωση, ισορροπημένη συμπεριφορά, ισορροπημένα όνειρα κι ελπίδες. Γιατί οι ανισόρροποι είναι μιάσματα για την κοινωνία του σήμερα. Αυτοί που δεν έχουν κατασταλαγμένες και ισορροπημένες απόψεις θεωρούνται τρελοί, «μαύρο πανί» σε μια κοινωνία που μοιάζουμε όλοι να ισορροπούμε τα «θέλω» μας στις προτροπές της πλειοψηφίας, της μόδας, του πρέπει των άλλων, του είθισται, του συνεπάγεται, του προβλέπεται, του δήθεν, του δια ταύτα, του κατά πως, του περίπου, του τόσο όσο, του μάλλον, του δύναται.Για την επιστήμη ισορροπία είναι η κατάσταση στην οποία δεν παρουσιάζεται καμία τάση για αλλαγή. Γι’ αυτόν τον λόγο, η ανάλυση της ισορροπίας στα μαθηματικά αναφέρεται ως στατική. Αυτός που είναι ισορροπημένος για τους επιστήμονες βρίσκεται καρφωμένος κάπου εκεί, εκεί που η ισορροπημένη ματιά μας στέκει καθώς χάσκει τα γράμματα που αποτελούν τη λέξη «ισορροπία», ανάμεσα από τα δυο «ρ». Ίσως γι’ αυτό να απαιτούν οι ορθογραφικοί κανόνες τα δυο «ρ», ώστε κανείς αφελής ανισόρροπος να μην μπορεί να γράψει πρόχειρα και σωστά ετούτη τη λέξη. Από την άλλη, οι επιστήμονες δείχνουν να έχουν μια απάντηση για όλα χωρίς να υπολογίζουν ορθογραφικές παραμέτρους. Ακόμα και για τα διλήμματα της ισορροπίας μας. Θεωρούν πω υπάρχουν δύο είδη καταστάσεων ισορροπίας. Η επιδιωκόμενη - επιθυμητή που αποτελεί το πρόβλημα της αριστοποίησης και η μη επιδιωκόμενη που προέρχεται από μία απρόσωπη διαδικασία αλληλεπίδρασης και προσαρμογής όπως π.χ. η προσφορά και η ζήτηση.Προσπάθησα να μεταφέρω τα επιστημονικά δεδομένα στο αρχικό ερώτημα που αποτέλεσε και την αφετηρία των διλημμάτων μου. Επιχείρησα να λύσω το γόρδιο δεσμό της δικής μου καθημερινής ισόρροπης στάσης στη συνάντηση των προσφιλών μου αγνώστων. Η καθημερινή μου ισορροπία είναι αποτέλεσμα μιας διαδικασίας αλληλεπίδρασης και μόνο ή είναι το αποτέλεσμα της επιδίωξης μου να πλησιάσω την άριστη κοινωνική συμπεριφορά που επιβάλει ακόμα κι αυτούς, τους προσφιλείς αγνώστους ώστε να μπορώ να αυτοαποκαλούμαι ισορροπημένος κι όχι ανισόρροπος; Ποιος καθορίζει τελικά τα όρια της ισορροπίας μας στις τυχαίες μας συναντήσεις με τους γνωστούς, του φίλους και τους προσφιλείς μας γνωστούς; Μια φορά μόνο προσπάθησα να αλλάξω την προσφιλή μου εύθραυστη σχέση μ’ έναν από τούτους τους προσφιλείς μου αγνώστους. Όταν σε μια συνάντησή μας η πρόχειρη ματιά μου συνοδεύτηκε από ένα χαμόγελο και το χαμόγελο έγινε χαιρετισμός. Δεν ξέρω αν παρεξηγήθηκα. Άλλαξα εκείνη την υποτιθέμενη κοινωνική μας σχέση και κέρδισα έναν χαιρετισμό κι ένα χαμόγελο. Θα μπορούσα να είχα εισπράξει αδιαφορία ακόμα και αποδοκιμασία. Και τότε ήταν που μια άλλη σκέψη καρφώθηκε στο μυαλό μου. Η σκέψη πως οι προσφιλείς μου άγνωστοι θα άρχιζαν όλοι μαζί να μεταβάλλονται. Κι εγώ να γίνομαι η αλλαγή της ισορροπίας τους. Γιατί η σχέση μας είναι αμφίδρομη. Η δράση γίνεται αντίδραση. Ίσως γιατί δεν μπορείς να ισορροπήσεις τελικά μόνος σου στο πουθενά, όπως και δεν μπορείς να αλλάξεις μόνος σου χωρίς κάτι σταθερό που να σηματοδοτήσει την όποια αλλαγή σου. Τότε και μόνο τότε συνειδητοποίησα πως και η λέξη «αλλαγή» έχει δυο «λ».

Άρθρο του Νίκου Παργινού για το περιοδικό "Βήματα" - Τεύχος 8 - Χειμώνας 2010