Η ποιήτρια Έφη Μαχιμάρη για "Το Σταυροδρόμι των Ηρώων"

Σε κάθε καινούργια  δουλειά  του Νίκου νιώθω την υπέρβαση του. Σε κάθε καινούργιο βιβλίο υπερβαίνει τον εαυτό του και η ανάγνωση γίνεται πρόκληση. Πρόκληση είναι η ιστορία, πρόκληση είναι οι αλήθειες του βιβλίου που μας φέρνουν μπροστά στις δικές μας αλήθειες, στα υπαρξιακά μας ερωτήματα, στον τρόπο πραγμάτωσης του βαθύτερου στόχου μας, πρόκληση είναι το άπλετο φως που ρίχνει στα κενά της ιστορίας μας, της παράδοσης μας, πρόκληση είναι η τόλμη του να μελετάει, να γράφει και να υπηρετεί με σεβασμό τον πολιτισμό του νησιού μας, πρόκληση είναι που εμμένει πάντα στον κύκλο της ζωής που περικλείει τα μικρά σημαντικά πράγματα που ορίζουν τον άνθρωπο και το συναίσθημα.

Όταν πήρα στα χέρια μου «Το σταυροδρόμι των  ηρώων», πιστέψτε με, τρόμαξα. Με τρόμαξε ο χρόνος που μου απέμεινε για να το μελετήσω. Για άλλη μια φορά όμως, μέσα από το γραπτό του Νίκου έζησα τα καλύτερα ξενύχτια μου. Έζησα ένα μοναδικό ταξίδι ψυχικής, πνευματικής αφύπνισης που ξεκινά από την σμιλευμένη και μυστηριακή Καππαδοκία, από την μαγική Κωνσταντινούπολη, το Έμντεν, την παρακμιακή τότε Βενετία και τέλος την Κέρκυρα, τον στρατηγικό τόπο που η κατάκτηση του από τους Οθωμανούς τους άνοιγε τις πύλες της Ευρώπης.

«Το σταυροδρόμι των Ηρώων» είναι μια συναρπαστική ιστορία, μια ζωντανή μυθοπλασία απόλυτα ενταγμένη στο ιστορικό της πλαίσιο. Με αφηγηματικό ταλέντο και γλαφυρότητα ρίχνει φως και αναδεικνύει το σημαντικότερο ιστορικό γεγονός, αυτό, της πολιορκίας του νησιού της Κέρκυρας από τους Τούρκους το 1716. Ένα γεγονός παγκόσμιας ιστορικής σημασίας που λίγοι το γνωρίζουν και που καθόρισε την μετέπειτα πορεία όχι μόνο της Ελλάδας αλλά και της Ευρώπης.

Κάθε σελίδα φωτίζεται όχι μόνο από την ιστορική εκείνη περίοδο του νησιού αλλά και από τα ουσιώδη των πράξεων των ηγετών, μα κυρίως των ηρώων του. Με το ταλέντο της γραφής του και την επιδεξιότητα του λόγου, μας στρέφει την προσοχή στην ανθρώπινη πλευρά, υφαίνει τις προσωπικές πολιορκίες των πρωταγωνιστών στα χαρακώματα της ψυχής τους. Με γραφή γλαφυρή, σταθερή και προσανατολισμένη ξαναγίνεται για άλλη μια φορά θεματοφύλακας των αξιών και των ιδανικών μας καθώς εμμένει στα αξιακά ζητήματα.

Ανοίγει την ιστορία των ηρώων του, ανοίγει την ψυχή τους να χωρέσουμε όλοι εμείς να σταθούμε μαζί τους στο σταυροδρόμι και να διαλέξουμε εκείνο τον δρόμο που οδηγεί στα θαύματα της δύναμης μας, στην μοναδικότητα του καθενός μας, του κάθε ανθρώπου που καταφέρνει να γίνει ξεχωριστός, όταν ερωτεύεται, όταν αγαπά, όταν τολμά, όταν ελευθερώνεται πραγματικά από τα δεσμά του «εγώ». Γιατί το «Εγώ» είναι το εμπόδιο που μας κρύβει την ουσία των πραγμάτων, αναδεικνύοντας ως υπέρτατο το επουσιώδες.

Καθένας μας, όσο μακριά και αν βρίσκεται από το μονοπάτι του, κρύβει μέσα του τον άνθρωπο που, αν αναδειχθεί, θα θεριέψει σαν φωτιά τρέποντας σε φυγή τις σκιές της ζωής του και θα ενωθεί στο σταυροδρόμι με άλλους μαζί. Μαζί! Μαζί θα συναντηθούμε να αλλάξουμε τις ζωές μας και γιατί όχι και τον κόσμο. Το σπουδαίο ΜΑΖΙ το τόσο αναγκαίο και ταυτόχρονα τόσο δύσκολο.

Μέσα από τις δράσεις και τον ψυχισμό των ηρώων του, ο Νίκος, και το έχω ξαναπεί αυτό, έχει το ταλέντο και τον ανθρώπινο τρόπο να βάζει τάξη στην ζωή μας φέρνοντας μας μπροστά στα ιδανικά και απέναντι στον απώτερο ψυχισμό μας. Και αυτό συμβαίνει,  γιατί είναι ανθρώπινοι οι ήρωες του, είναι εγώ, εσείς, εμείς. Βιώνουν, πονάνε, έχουν ψυχή και μπαίνουν στην διαδικασία της αναζήτησης παλεύοντας τον εαυτό τους σε μάχες εσωτερικές μα και σε μάχες στρατηγικής σε μια αδυσώπητη μάχη για  την σωτηρία της πατρίδας. Και κάτω από την ύπαρξη του θανάτου το ταξίδι της ζωής γίνεται συναρπαστικό. Έρωτες, συγκρούσεις, εκδίκηση, συγχώρεση, θάνατος… και αλλάζουν οι άνθρωποι και ρίχνουν φως στην ψυχή τους. Οι  άνθρωποι  αλλάζουν  πιο εύκολα αν κάποιος πιστέψει σ’ αυτούς. Εξάλλου εάν ο κόσμος ετούτος μπορεί να ελπίζει σε μια κάποιου είδους μεταμόρφωση έχει τόσο μεγάλη ανάγκη αυτούς τους λίγους, τους ρομαντικούς, τους μαχητές που κοιτούν κάμπιες και στην θέση τους βλέπουν πεταλούδες.

Ο Νίκος αγαπάει το νησί, το διαβάζει, το ανακαλύπτει σε όλους τους χρόνους, φτάνει μέχρι τα μύχια της πολυπολιτισμικής του ιστορίας εκφράζοντας με την σύγχρονη δυναμική της γραφής του την Κέρκυρα του πολιτισμού, των τεχνών και των γραμμάτων, των θρύλων και των παραδόσεων. Την Κέρκυρα δεν την χαρακτηρίζει  μόνο μουσική. Η Κέρκυρα έχει παρελθόν, έχει ιστορία που έρχεται από τα βάθη των αιώνων και  είναι απόλυτα αναγκαίο να αναδειχθεί και ο Νίκος με τα βιβλία του καλύπτει αυτή την αναγκαιότητα. Την αναγκαιότητα να γνωρίσουμε την ιστορία ή όσοι την ξέρουμε να μην την ξεχνάμε. Γιατί  ο λαός που δεν γνωρίζει ή ξεχνά την ιστορία του δυστυχώς είναι καταδικασμένος να την ξαναζήσει.

Ζωντανεύει μνήμες παρελθόντος που δεν τις ζήσαμε αλλά τις ανασαίνουμε στα σπλάχνα της πόλης μας. Στο σταυροδρόμι των ηρώων θρύλοι και παραδόσεις, εντοπίζονται βαθιά στο χρόνο, συνυφασμένα με τις ανθρώπινες αξίες και τις ηθικές αντιλήψεις, διαπερνούν την ψυχή του Κερκυραίου αναγνώστη και όχι μόνο. Στο σταυροδρόμι των ηρώων βρίσκουμε τις ρίζες μας, το παρελθόν μας. Είναι απόλυτα αναγκαίο, να γνωρίζουμε την καταγωγή μας, τις ρίζες μας, όχι μόνο τις δικές μας  αλλά και των άλλων που ρίζωσαν κι άπλωσαν τα κλαδιά τους στην ίδια πορεία του χρόνου, στους ίδιους χώρους κι έζησαν μαζί τις μικρές και τις μεγάλες ιστορίες τους. Όλοι οι λαοί έχουν ιστορία και παράδοση. Η γνώση, ο σεβασμός, η αποδοχή στην παράδοση όλων όσων ζουν δίπλα μας, μαζί μας, είναι πηγή αξιών και βασική προϋπόθεση για την ύπαρξη πολιτισμού. Κι όσο παλεύεις με την ψυχή σου να γίνεις άνθρωπος τόσο συνδέεσαι πιο βαθιά με την παράδοση όχι μόνο την δική σου αλλά όλου του κόσμου.

Σμιλεύοντας το παρελθόν ο Νίκος μας διδάσκει το σήμερα και ό,τι αυτό περικλείει, τον πόλεμο, την βία, την ανισότητα, την ανασφάλεια, την ξενοφοβία, την δύναμη της εξουσίας μα και την δύναμη της αγάπης. Και καθώς εμβαθύνει λογοτεχνικά και ξεγυμνώνει τα πάθη και τις αδυναμίες των πρωταγωνιστών του μυθιστορήματος, αναρωτιέμαι, αν ο καθένας μας με τα πάθη και τις αδυναμίες μας θα μπορούσε να γίνει ήρωας ή ακόμα ηγέτης ή πόση ανάγκη έχει ο καθένας μας να αναζητά ήρωες ή ηγέτες.

Οι ήρωες έχουν ηθικό μεγαλείο, ανδρεία, ικανότητα δράσης παρά τις αντιξοότητες. Θρίαμβο σε τουλάχιστον πνευματική και ηθική μορφή. Όμως, ξέρετε, υπάρχουν υπέροχοι άνθρωποι γύρω μας που ζουν ή πεθαίνουν κάνοντας συγκλονιστικές πράξεις, που δημιουργούν βάσεις για κάτι εξελικτικό, άνθρωποι για τον άνθρωπο που δεν ζητάνε κανένα αντάλλαγμα, καμία αναγνώριση. Καθημερινοί, αποφασισμένοι, που δίνουν μάχη στην καθημερινότητα τους και με κουράγιο και με αξιοπρέπεια υποστηρίζουν αυτό που πιστεύουν πραγματικά. Άνθρωποι ξεριζωμένοι από πατρίδες που προσπαθούν να ξαναστήσουν την ζωή τους, τη ζωή των παιδιών τους.

Από την άλλη, πόσο ανάγκη έχουμε από ηγέτες. Νομίζω πως εμείς είμαστε ηγέτες της μοίρας μας, της οικογένειας μας, του κοινωνικού μας κύκλου. Και είναι ηθική υποχρέωση να είμαστε ηγέτες, όχι έχοντας την αλαζονεία της εξουσίας ή τον έλεγχο, αλλά την δύναμη να εμπνέουμε και να οδηγούμε.

Ηγέτης θα πει να θέτεις το όραμα και να το παλεύεις μέχρι τέλους, μέχρι την πραγμάτωση του. Ηγέτης θα πει  να ξέρεις να μοιράζεσαι την επιτυχία σου γνωρίζοντας πως ο δρόμος για την επιτυχία δεν είναι μοναχικός. Συλλογικότητα, όραμα, πίστη στο σταυροδρόμι των πρωταγωνιστών οπού συναντώνται οι νόμοι της ιστορίας αλλά και οι ουράνιοι δρόμοι που δημιουργούν την ιστορία.

Πίστη. Η πίστη είναι ο ισχυρότερος μαγνήτης που έλκει τα γεγονότα στη ζωή μας καθώς τα φέρνει στο κατώφλι της πραγμάτωσης τους. Το θαύμα συνδέεται με την εσωτερική μας εικόνα την πίστη που στηρίζει την ύπαρξη μας. Μια πολιορκία, μια μάχη που έδειχνε χαμένη, μια τιτάνια προσπάθεια να κερδηθεί η ζωή, η ειρήνη. Εκεί λοιπόν έρχεται η πίστη με την μορφή του Άγιου που χαρίζει την δύναμη να κερδηθεί αυτό που φάνταζε μέχρι την τελευταία στιγμή ακατόρθωτο. Το θαύμα του Αγίου Σπυρίδωνα, του δικού μας άγιου. Η δημιουργική λαϊκή φαντασία που στηρίζεται σ’ ένα απροσδόκητο, σε μια βαθιά επιθυμία, σ ένα συμπτωματικό εύρημα, μας βοηθάει να περάσουμε από το επίπεδο της σύλληψης στο επίπεδο της πραγμάτωσης. Η πίστη δίνει κουράγιο στον άνθρωπο από όπου κι αν πηγάζει και ο άνθρωπος που ατενίζει το μέλλον με αισιοδοξία, με θάρρος και δύναμη, που δίνει  μάχες να βελτιώσει την ζωή του, να φωτίσει την ψυχή του τότε ναι, ζει το θαύμα της πραγμάτωσης.

Διαβάζοντας «Το Σταυροδρόμι των Ηρώων» βγαίνουμε από τα αδιέξοδα των καιρών σαν σύνολο, σαν λαός, σαν άτομα. Γνωρίζουμε πια και δεν ξεχνάμε. «Είμαστε η μνήμη που έχουμε, χωρίς μνήμη δεν θα ξέραμε ποιοι είμαστε», λέει ο νομπελίστας Πορτογάλος Ζοζέ Σαραμάγκου. Αγαπημένε Νίκο, καλοτάξιδο σε όλες τις στεριές σε όλες τις θάλασσες.